Polariteiten

Polariteiten, ik vind het een heerlijk onderwerp om mee te werken, omdat het er allemaal zoveel lichter van wordt. Als we niet uitkijken leven we allemaal in een universum vol 'waarheden' over onszelf. Dat we daadkrachtig zijn, of lief. Dat we niet goed kunnen sporten of heel muzikaal zijn. Kwalificaties waarin je bent gaan geloven. Nu is er niet zoveel mis met veel van die kwalificaties, die geven kracht en zelfvertrouwen en het vermogen om dingen tot stand te brengen in de wereld. Maar ze zijn vaak wel eenzijdig en dat leidt ertoe dat het op enig moment gaat 'schuren'. Want je mag dan daadkrachtig zijn, het is in je werk soms ook nodig om in staat te zijn tot 'niet doen', tot luisteren, afwegen, verduren, om er maar een paar te noemen. En klopt het wel dat je niet goed kunt sporten of is dat ooit tegen je gezegd en ben je erin gaan geloven? Zoiets wordt al gauw een self-fulfilling prophesy. 

In het werken met polariteiten eigen je jezelf ook die andere kant weer toe. Zo komt er nieuw potentieel tot je beschikking waar je lang geen weet van had. Je beweegt van óf-óf naar én-én. Dat gaat soms gepaard met verdriet omdat je zo lang in een (te) krap jasje geleefd hebt. Maar als je daardoorheen gaat komt er ruimte, ruimte voor een vergeten deel van jezelf dat voortaan ook weer mag worden aangeboord.

Een polariteit in onszelf is die van de mannelijke kracht (bezien als de uitgaande beweging) en de vrouwelijke kracht (de ontvankelijke beweging) in onszelf. Door opvoeding, beeldvorming, cultuur en levenservaringen in onze jeugd heeft zich daarin bij ieder van alles vastgezet. En dat is zonde want we hebben beide krachten hard nodig in ons leven en werk. In de workshop Balans vinden in leven, werk en relatie bieden we je de gelegenheid om deze polariteit in jezelf te onderzoeken en daar een beweging in te maken. Het blijkt een prachtig thema, dat zich vaak heel anders in ons heeft gevormd dan we van te voren denken. We zijn complexe wezens, dat blijkt ook hier weer. Op zo'n dag laat zich iets zien waar je mee verder kunt; veelal een opening voor verder onderzoek en ontwikkeling. 

Puberteit - de smalle weg naar innerlijke vrijheid

Waar ik vroeger altijd wel een innerlijke zekerheid vond rondom het opvoeden van mijn kinderen, vind ik het nu - als alleenstaande ouder met kinderen in de leeftijd tussen de veertien en de zeventien - soms knap lastig om mijn weg te zoeken. En daarin ben ik de enige niet; laatst ontmoette ik op een feestje verschillende ouders van puberkinderen en iedereen had wel op de een of andere manier 'gedoe' en onzekerheden over 'hoe om te gaan met'. Dus lees ik nu voor het eerst van mijn leven opvoedboeken (ik vond een hele plank in de bibliotheek) en dat is helemaal zo gek nog niet. Ik heb immers geen andere referentie dan hoe ik zelf ben opgevoed en mijn gezonde verstand. En die boeken zetten me wel aan het denken over hoe ik het doe en heb gedaan.

Onlangs kreeg ik van iemand de tip om het boek Puberteit van Jeanne Meijs te lezen. Ik had nog nooit van deze schrijfster gehoord. Jammer, want het is een prachtig boek en wat mij betreft een aanrader voor ouders van puberkinderen. Het gedachtengoed van Jeanne Meijs is geworteld in de antroposofie, maar het is zo helder, duidelijk en liefdevol geschreven, zonder oordelen en dogma's dat het wat mij betreft voor ouders van alle gezindten een prettig boek is. Ik heb menigmaal een traantje weggepinkt, ook omdat haar verhalen raken aan de weg die ik zelf gegaan ben op zoek naar volwassenheid.

De laatste maanden denk ik vaak aan deze periode als 'een tunnel waar we samen doorheen moeten'. Jeanne Meijs spreekt van een sluis, een prachtige metafoor die verbeeldt hoe de puberteit een periode van loslaten kent (door de sluisdeur), een periode van voorbereiden op de nieuwe toekomst (in de sluis) en een periode van 'uitvaren' (weer door de sluisdeur, het eigen leven tegemoet). Met veel liefde en compassie beschrijft ze de uitdagingen voor ouders en kinderen, de soms noodzakelijke 'dwalingen' ) en wat we kunnen doen voor onze kinderen en onszelf om hen 'het smalle pad naar innerlijke vrijheid' te laten gaan. Geen valse sentimenten in dit boek over hoe het vroeger beter was, dat werkende ouders slecht zijn voor kinderen of dat het digitale tijdperk de bron is van alle ellende. Integendeel, Jeanne Meijs neemt de huidige maatschappij als uitgangspunt om vervolgens te bespreken hoe we gegeven die situatie onze kinderen kunnen faciliteren in deze fase van hun leven.

Wat ik fijn vind is dat de schrijfster heel helder is over de zaken die je richting je kinderen kunt doen en bespreken, maar ook over datgene waar je zelf mee te dealen hebt. Het riep bij mij de herinnering op hoe ik hoorde op de 25-jarige bruiloft van mijn ouders dat ze 's avonds in bed zo gehuild hadden toen ik -hun oudste- op kamers ging. Pas toen besefte ik hoe moeilijk dat voor hen moest zijn geweest. Ik die voorlopig nog vanuit huis zou studeren, maar die plots bedacht dat ik op kamers wilde. Ze hadden me gesteund en met me gezorgd dat ik op een goede plek kon beginnen met mijn zelfstandig leven. Van hun moeite en verdriet wist ik niets. Voor mij hadden ze vrolijk op de kade gestaan, zwaaiend toen ik door die tweede sluisdeur ging. Een grootse daad voor mijn smalle pad...waar ik nu nog in liefde en dankbaarheid op terug kan kijken.

Betrouwbaarheid

Een stevig woord, ja, betrouwbaarheid. Maar wat mij betreft een waarde die we zeker niet moeten verliezen. Daar gaat dit blogje over.

Ik wilde eigenlijk schrijven over de OV-fiets. Wat mij betreft dé uitvinding van de afgelopen jaren. Wat een vooruitgang. Gewoon met de trein ergens heengaan, in no-time een fietsje pakken en op weg. Een feest! Vooral de snelheid; je hebt sneller een OV-fiets dan dat je je eigen fiets van het slot kunt halen. Dus riep ik tegen iedereen die wel eens met de trein reist "heb je al een OV-fiets abonnement?, zo niet; snel regelen". Kost een tientje per jaar en drie euro per fiets per dag. Dit is er echt eentje in de categorie waanzinnige rijkdom voor weinig geld. Fluitend fiets ik door steden waar ik nooit eerder kwam, op mijn eigen OV-fiets, een totaal andere ervaring dan overal maar met de auto heen crossen.

Althans, zo was het tot een week geleden. Want opeens is de OV-fiets onbetrouwbaar en dat is dodelijk voor een product als dit. Als ik naar Deventer afreis met de trein, dan moet ik erop kunnen rekenen (hoge uitzonderingen daargelaten, je kunt immers niet helemaal zeker zijn) dat daar een fiets voor mij beschikbaar is. Dat was ook zo - dacht ik. Een prachtig glazen huisje - het stationsplein wordt daar verbouwd - was er neergezet en het stond vol met OV-fietsen. Ik kwam vlot binnen met mijn kaart, maar de automaat gaf aan dat er geen fietsen te huur waren. Verbijsterd keek ik rond, meer dan 20 fietsen! En geen reparatiefietsen, dat kon ik zo zien. Ik heb me zelden zo gefrustreerd gevoeld, moest naar een dorp verderop, waar de bus eenmaal per uur heen zou gaan, mijn afspraak ging ik al niet meer halen en hier stond ik tussen allemaal fietsen die er wel waren en die ik niet mocht huren. Mijn enthousiasme voor de OV-fiets kreeg een flinke deuk op dat moment. Maar goed, het zou een incident kunnen zijn.

Helaas...nog geen twee dagen later. Station Utrecht Centraal. Ook in verbouwing. Het was even zoeken, maar met behulp van een aardige conducteur vond ik de stalling met OV-fietsen. Vrolijk stapte ik naar binnen en daar kon ik mijn ogen niet geloven. Zeven uur 's avonds en het hele vak OV-fietsen was léég. "Geen OV-fiets?", vroeg ik aan de medewerker? Nee helaas, allemaal op. "Maar worden ze niet teruggebracht op dit uur?", vroeg ik nog. Nee, niet vanavond. Iedereen blijft..."voetbal mevrouw". Ditmaal was mijn afspraak dichtbij genoeg om lopend de tocht aan te vangen. Onderweg speurde ik naar OV-fietsen. Waar waren ze dan allemaal? En alles uitgeleend vanwege de voetbal? Het kwam me vreemd voor. Toen ik veel te laat op mijn afspraak kwam met mijn verhaal kreeg ik meteen te horen dat dit in Utrecht aan de orde van de dag was. Gewoon te weinig fietsen.

Mijn waardering voor de OV-fiets zakte ter plekke van een 10 naar een 6-. Of lager eigenlijk nog, een dikke onvoldoende. Een product als de OV-fiets valt en staat met aanbod. Het is een zorgproduct, het moet er zijn! Als je hem nodig hebt ben je altijd ver van huis en altijd op weg ergens naartoe.

Betrouwbaarheid dus. Verantwoordelijkheid voor de dienst die je levert. Dat gaat om meer dan alleen maar goede fietsen (want dat zijn het), maar ook over de zorg dat ze er zijn. En dat ze beschikbaar zijn. Ik hoop van harte dat ik over een tijdje constateer dat ik gewoon pech had en dat dit twee incidenten in een week waren. Want ik zou deze fantastische aanwinst niet graag weer verliezen in het vervoerslandschap in Nederland, omdat het onbetrouwbaar is gebleken. Want nog zo'n incident en ik stap weer in de auto. Met heel veel pijn in mijn hart, dat zeker!

Wandeltocht(je)

Gisteren ben ik van Bussum naar Baarn gelopen, een prachtige wandeling over bos en heide. Nu kom ik regelmatig in Baarn, maar lopend was ik er nog niet eerder naartoe gegaan. Ik was het ook helemaal niet van plan, maar eenmaal onderweg besloot ik dat ik beter vooruit kon blijven gaan dan terug te keren. Het kwam zo. Iemand die vorige week begon aan een voetreis van Alkmaar naar Rome, deed ook Bussum aan. Ik was benieuwd hoe het met haar ging en wilde graag meer horen over het hoe en waarom van zo'n groot avontuur, dus ik besloot een stukje met haar op te lopen. Het werd de hele tocht van die dag.

Bijzonder vind ik dat het perspectief echt uitmaakt. Ik zou vermoedelijk nooit schrijven over een dagje van Bussum naar Baarn als het niet was in het perspectief van die reis naar Rome. Al lopend zag ik het voor me. Dit gaat helemaal dóór, eerst door Nederland, dan verder Europa in, de Alpen over en dan door Italië naar Rome. In oktober (!) verwacht ze er aan te komen. "Ik wil me daar helemaal niet mee bezig houden", zei ze op mijn vragen, "maar juist met mijn aandacht in het hier en nu zijn, hier met jou in de bossen onderweg". Nu was dat op zich heel plezierig, we hadden een gezellig dagje, keuvelend over allerlei zaken die ons bezighouden. En uiteindelijk op een terras, met zere voeten en moeie benen, was ik heel tevreden over die dag.

Maar toch...de gedachte dat je ook gewoon door kunt lopen naar Rome. Elke dag, stap voor stap. Dat je niet weet wat je tegen gaat komen, hoe het gaat zijn, en vooral hoe het effect op jou zal hebben. Een hele zomer lopen, gewoon doorlopen. Dat resoneert nog na in mijn gemoed. Ik vind het een moedig avontuur en ik was blij dat ik er een dagje bij mocht aanhaken.

Selfie onderweg

Nieuwsgierig? Kijk dan op de blog van Marjolein. 

M / V

Het blijft een onderwerp voor onuitputtelijke discussie; mannelijk en vrouwelijk leiderschap. Persoonlijk haak ik vaak snel af op dit thema; de complexiteit van wie je bent als persoon gaat zoveel verder dan alleen je man- of vrouw-zijn. Het voelt al snel alsof eenvoudige concepten en oplossingen onrecht doen aan wat er allemaal speelt in dit domein.

Toen we echter in de Opleiding EssentieCoaching aan de slag gingen met het mannelijke en het vrouwelijke in onszelf, bleek ik daar verrassende dingen tegen te komen. Juist door die complexiteit in mezelf te verbeelden, voelde ik de ruimte om te kijken naar wat er in mij leeft. Ook kwam ik allerlei vastgeroeste plaatjes tegen die me beletten om zonder oordeel te kijken naar mannelijke en vrouwelijke kwaliteiten in mezelf - en in de wereld om mij heen.

Ik herinner me nog goed de verbazing en herkenning over de gedaante waarin het mannelijke in mij zich liet zien. Zoveel leuker dan gedacht. Wat een humor en lichtvoetigheid. Bijzonder vind ik dat ik de beelden van toen - en dan heb ik het over een jaar of drie geleden - nu nog zo terug kan halen op mijn netvlies. Inmiddels heb ik meermalen dergelijke oefeningen gedaan, steeds weer andere beelden, en steeds veelzeggend in waar ik op dat moment mee bezig ben. 

Samen met Jan Ubels ontwikkelde ik er een workshop over. We deden al een - succesvolle - pilot op De Baak.
Nu gaan we ermee de wereld in. Op 6 juni de eerste workshop in Bussum.

Je bent van harte welkom om mee te doen.

Een beetje chaos

Onlangs kocht ik een vrolijk boekje, waar ik hier graag iets over wil vertellen. Het was voor het eerst in jaren dat ik weer eens in de Atheneum boekhandel aan het Spui in Amsterdam was. Wat een feest; allemaal onverwachte en originele boeken waar je zin in krijgt. Ik kon het niet nalaten om er een mee te nemen. Het heet: "Een goede manager zaait verwarring. Waarom elk bedrijf beter wordt van een beetje chaos". Nu vind ik persoonlijk dat die titel niet helemaal de lading dekt, dus zocht ik naar het origineel. Die past beter: "The Chaos Imperative; How Change and Disruption Increase Innovation, Effectiveness and Succes". Het boek is geschreven door Ori Brafman en Judah Pollack.

Het verhaal gaat er vooral om dat je problemen niet oplost door alleen maar hard (en nog harder) te werken. Dat je 'witruimte'  - ik noem dat lege tijd - nodig hebt, om te leren, om te verwerken, om oplossingen te zien en invallen te krijgen. De voorbeelden zijn velerlei; van kinderen die beter presteren als hun volle werkdagen ook lange pauzes bieden tot legerofficieren die heftige gebeurtenissen verwerken in open kringgesprekken met collega's. Zelf merk ik vaak in trainingen hoe cruciaal het is dat we de pauzes niet inkorten. Soms heb ik die neiging, maar het levert zelden een beter resultaat op. Gewoon een half uur het strand op is effectiever dan samen hard doorwerken (zie ook mijn eerdere blog over inwaaien). Nu zit de crux niet alléén in de pauzes, maar juist in de afwisseling tussen hard werken en de 'lege tijd'. Noem het verwerkingstijd.

Het tweede punt in dit betoog is het zorgen dat er 'unusual suspects' komen in je team. Iemand die anders denkt, anders kijkt, andere kennis en ervaring meebrengt dan de rest van het team. Juist de blik of gedachten van de ander helpen je om buiten je patronen te denken of tot andere oplossingen te komen. Nu zijn we onlangs in één van onze trainingen begonnen de deelnemers bij elkaar op bedrijfsbezoek te laten gaan. Met een persoonlijke leervraag nemen deelnemers een middagje een kijkje in de organisatie van een mede-deelnemer. Samen maken ze een passend programma en ze zorgen voor reflectietijd waarin ze samen  'oogsten' wat het bezoek heeft opgeleverd. Wat me opvalt bij de terugkoppeling van deze bezoeken is dat de deelnemers niet alleen input krijgen voor hun eigen leervraag, maar dat daarnaast de ontvangende partij steeds zo dankbaar is voor de vragen en feedback van de bezoeker. Diens observaties blijken uitermate waardevol voor de vraagstukken die in de organisatie spelen. Een mooi voorbeeld van een unusual suspect en de impact daarvan. 

Het derde punt dat Brafman en Pollack aankaarten is het organiseren van toevallige ontmoetingen. Dit werken ze niet heel erg uit, maar het komt erop neer dat ontmoetingen met mensen die je anders nooit ontmoet, bevorderend zijn voor je creativiteit en je oplossend vermogen. Dat organiseer je volgens hen niet door mensen helemaal hun eigen plek te ontzeggen, zoals in de moderne flexruimtes. Wel door de schotten weg te halen, waardoor medewerkers meer contactmomenten hebben met mensen die ze anders niet zouden ontmoeten. 

Fijn aan dit boekje is dat het zo lekker wegleest. De voorbeelden zijn leuk en smakelijk en gaan over herkenbare mensen, zoals het verhaal van Einsteins succes. Het past in deze tijd waarin we wel doorkrijgen dat nog harder werken, meer regelen, structureren en controleren en het uitbannen van ruis en verstoringen ons niet effectiever en productiever gaat maken. Dit boekje zet je op zijn minst aan het denken over de mogelijkheden om het anders te doen, zonder meteen álle controle los te laten. Daar wordt werken effectiever, creatiever én leuker van!

Workshop ‘de groene VERANDERBRIL’ try-it-out!

Afgelopen jaar volgde ik de opleiding Systemisch Transitiemanagement bij Bianca van der Zeeuw en Maaike Thiecke. De ondertitel van de opleiding is "neem voor de verandering de makkelijke weg". Een aansprekende titel die aardig de lading dekt. Inhoudelijk wist ik het meeste wel, maar juist de frisse no-nonsense aanpak van deze dames heeft me een aantal handvatten gegeven in het verandermanagement waar ik in mijn opleidingen regelmatig gebruik van maak. Steeds weer gaat het om de vraag "hoe zorg ik nou dat ik alle mensen mee krijg in de verandering?". De benadering die het Systemisch Transitiemanagement daarin voorstaat - en die voortkomt uit een enorme bedding aan kennis en ervaring - biedt managers inzicht, maar ook handelingsrepertoire om de transitie - en alle daarmee gepaard gaande hobbels en weerstanden - te begeleiden.  

De groene Veranderbril

Inmiddels heb ik samen met Ans Ursem van Fairbusiness een traject ontwikkeld waarin we voor een belangrijk deel gebruik maken van het Systemisch Transitiemanagement. Dit voorjaar starten we onder de naam De groene Veranderbril met de eerste workshops. Deze workshop is bedoeld voor degenen die verantwoordelijk zijn voor de implementatie van duurzaamheidsbeleid en MVO (maatschappelijk verantwoord ondernemen) in hun organisatie. Of die zich daar hard voor willen maken, maar niet weten hoe dat aan te pakken. Een transitie die in veel organisaties op weerstand, tegenstand of subtiele sabotage stuit. Het is precies dát waar een frisse kijk op verandering helpend is.

Aan de eerste workshop, op 18 maart in Bussum, kun je gratis deelnemen. Dat is onze try out. Voor de andere twee workshops die we dit voorjaar aanbieden geven we een korting van 40 euro.  

Interesse?  Lees hier meer...  

Inwaaien

Af en toe ben ik moe. Heel moe. Van alles wat ik doe en van alles wat er nog moet gebeuren. Toch vind ik het dan moeilijk om gas terug te nemen. Juist vanwege alles wat er moet gebeuren. Het holt maar door allemaal. En om te kunnen stoppen of vertragen moet je een beetje uitgerust zijn, lijkt het wel. Of een duwtje in de rug krijgen van iemand.

Nu kreeg ik een paar weken geleden van een vriendin de uitnodiging om mee te doen aan het Winterfeast for the Soul. Elke dag 40 minuten stilte of meditatie gedurende 40 dagen. Ik had er nog nooit van gehoord, maar het klonk aanlokkelijk. 

"Een heerlijke manier om in deze donkere dagen je eigen licht op te blijven zoeken.

En het helpt om te weten dat mensen over de hele wereld mee doen.", schreef ze me. 

Ik wist meteen dat dat me niet zou gaan lukken, maar meldde me toch aan. Het bleek het begin van een omkering. Het liefst zoek ik mijn stilte in een wandeling, en hoewel het me niet iedere dag lukt om die 40 minuten te halen, heeft mijn aanmelding wel weer de focus teruggebracht naar rust en ruimte maken in mijn dag. Alsof je een kwartslag draait en denkt, ..oh ja af en toe even stilte is ook lekker.

Enkele dagen na het inschrijven nodigde ik een trainingsgroep uit om na de lunch lekker te gaan uitwaaien op het strand. Er ontspon zich een gesprek over wat dat eigenlijk was, uitwaaien en of er dan ook zoiets zou bestaan als inwaaien. Hoewel ik betwijfelde of het woord zou bestaan, had ik er meteen beelden bij. Want dat is precies wat er gebeurt als ik ga wandelen, dan wordt het langzaamaan stiller in mijn hoofd en na een tijdje valt me van alles in. Dingen die ik anders zou vergeten, ideetjes, mensen, van alles.. Alsof er een nieuwe wind waait door mijn hoofd.

We zochten en vonden in de online encyclopedie dat het woord bestaat (bestond?) en dat de betekenis -mits overdrachtelijk gebruikt- aardig in de buurt komt bij wat ik erbij bedacht. Al wandelend komen er allerlei gedachten bij me inwaaien, zou je kunnen zeggen. 

1. Inwaaien
   Let op: Spelling (deels) uit 1864: (B. ...IEN), ow. en [bedrijvend werkwoord] [gelijkvloeiend] en [ongelijkvloeiend] door waaien binnenwaarts komen, door den wind inkomen of ingebragt worden; door den wind omvergeworpen worden; door waaien breken.
   Gevonden op http://www.dbnl.org/tekst/cali003nieu01/cali003nieu01_0012.htm

Ik heb dan ook bedacht dat inwaaien aan een revival toe is. Het wordt mijn woord voor 2014. Regelmatig even inwaaien; voor rust en ontspanning, een helder hoofd en frisse ideeën.

1.