Zoeken in deze blog

maandag 14 januari 2013

Lichaam en geest

Twee weken geleden gaf een vriendin mij het boek De Voedselzandloper van Kris Verburgh cadeau met het verzoek om samen te gaan brainstormen over een training in het domein van welzijn en gezondheid. Nu ben ik altijd wel snel te porren voor een enthousiast idee en deze sprak me zeker aan. Waar ik dit jaar koos voor "zorgzaamheid" als jaarthema, was dat eerder onder meer "een gezonde geest in een gezond lichaam".  Veel discussies in de krant gaan over de kosten van de zorg en niet over verantwoordelijkheid voor onze gezondheid. Kris Verburgh pleit daar wel voor. Deze arts houdt een gloedvol betoog voor preventief gezond eten en leven. Het heeft er in ieder geval toe geleid dat we hier in huis nog iets vegetarischer zijn gaan eten en dat we de havermout weer uit de kast hebben gehaald (wat is dat toch lekker, je dag beginnen met een kom havermout).

Toen Wim (mijn echtgenoot) kanker had kochten we stapels boeken over voeding en gezondheid. En in al die boeken stond dat het goed is om gezond te eten na de diagnose, maar vooral dat je dat ook al voor de diagnose moet doen. En dat in de wetenschap dat je geen enkele garantie krijgt dat het ziekten voorkomt.

Mij heeft dit boek in elk geval weer een zetje gegeven. Door mijn wandelproject ben ik al veel meer gaan bewegen dan voorheen. En ik moet zeggen; het maakt echt verschil. Die veertig dagen een verplichte wandeling per dag heeft ertoe geleid dat ik me veel bewuster ben van de positieve effecten van een wandeling tussendoor; ik vergeet minder, ben alerter en voel me frisser. Ook word ik er vrolijk van. Dus ga ik vaker! En opnieuw stilstaan bij wat we hier eten, stemt me ook vrolijk. Heerlijk al die wintergroenten.

Zorg voor lichaam en geest dus. Daar gaat het over.

zondag 6 januari 2013

Je gedragen voelen


Afgelopen vrijdag had ik een teamoverleg met een aantal collega's. Op een gegeven moment werd de vraag gesteld wat we van elkaar nodig hebben om de gestelde doelen voor de komende jaren te behalen. Iemand zei: “wat ik van jullie nodig heb, dat krijg ik al, ik kan niet nog iets nieuws verzinnen”. En eigenlijk was dat voor ons allen zo. We spraken over je “gedragen voelen door de groep”, iets wat we allemaal herkenden. Maar wat is dat dan? Ik heb me de laatste jaren heel vaak gedragen gevoeld door de mensen om me heen. Het is een heel veilig gevoel dat verder reikt dan zorgzaamheid ervaren. Je kunt ook niet iemand dragen (en als het wel kan betwijfel ik of je het zou moeten willen), maar je kunt je wel gedragen voelen door de mensen om je heen.

Wat een beetje tricky is met zorgzaamheid is dat het over je grenzen kan gaan. Zorgzame mensen maken me soms ook een beetje benauwd. Je krijgt niet altijd wat je wilt of nodig hebt. Dus is het een dun lijntje tussen zorgzaam zijn en ruimte laten aan de ander om aan te geven wat er nodig is. Dat is niet altijd makkelijk want dan komen er zaken als valse bescheidenheid of niet lastig willen zijn. Daarin is zorgzaamheid tweerichtingsverkeer, het vraagt ook helderheid en oprechtheid van de ontvanger, om te zorgen dat je krijgt wat je nodig hebt. En om nee te zeggen als je niet krijgt waar je behoefte aan hebt. Ik heb daarin mijn weg wel moeten zoeken.

Toen Wim - mijn man -  ziek werd aten we elke dag zelfgemaakte soep bij de lunch om te zorgen dat hij zoveel mogelijk groenten binnenkreeg. Een vriendinnetje bood aan  om eenmaal per week een pan soep voor ons te maken. "Nee, niet nodig", zei ik op mijn automatische piloot. Gelukkig ging zij te raden bij een andere vriendin en die opperde om het concreter te maken. "Je bent op woensdag vrij, bied gewoon aan om woensdag soep voor haar te koken." En zo geschiedde, ik zei "ja" tegen het concrete aanbod en vanaf die dag aten wij elke woensdag haar zelfgemaakte gezonde soepen. Dat hebben we 2,5 jaar zo volgehouden. Toen Wim stierf zei ze, "ik zorg dat er 's avonds eten is, dan hoeven jullie je daar niet druk over te maken" en  ze formeerde een team van vrouwen die om de beurten voor ons kookten. Het was net de vijf broden en twee vissen uit de Bijbel; wie er ook waren, er was altijd genoeg en het was elke avond weer heerlijk. Op een dag bedankte ik een van mijn vriendinnen voor de maaltijd, waarop ze zei: "maar dit doen we niet alleen voor jou, dit doen we ook voor onszelf" en ik begreep dat mijn bereidheid om te ontvangen ook voor hen iets mogelijk maakte in de verwerking van hun verdriet. Na twee weken ging ik op vakantie, maar toen we terugkwamen ging mijn vriendin weer verder met soep koken. Elke week, zodat ik een dag per week niet hoefde te koken. 

Na twee jaar dacht ik dat het zo niet langer kon, dus ik vertelde mijn vriendin dat we maar moesten stoppen met die soep en dat ik nu wel weer op mijn eigen benen kon staan. "was jij niet ontzettend moe?", vroeg ze me. "Zal ik morgen maar gewoon een lekker pan erwtensoep brengen?" En zo gingen we door, tot het zomervakantie werd en we stopten. Gewoon, omdat het toen wel echt klaar was.  

Ik schrijf dit verhaal omdat ik me daarin zo waanzinnig gedragen heb gevoeld. Omdat het over een hele praktische vorm van zorgzaamheid gaat, en omdat het voor mij toch nog moeilijk was om er zomaar "ja" tegen te zeggen. En zoals mijn vriendin het zo mooi al zei, het was niet alleen voor mij. Het heeft ons allemaal veel gegeven. 


dinsdag 1 januari 2013

In de praktijk

Vandaag heb ik voor mezelf een nieuw project bedacht. Niet echt een 40-dagen experiment, wel een schrijfopdracht. Het onderwerp diende zich als vanzelf aan met mijn thema Zorgzaamheid voor 2013. De komende maand ga ik dat nader onderzoeken. En daar schrijf ik over in mijn blogje. Misschien niet elke dag, maar toch zeker een paar maal per week. Vanuit de diverse reacties die ik krijg dienen zich nu al allerlei onderwerpen aan.

Een vriendin schreef mij: "Je thema zorgzaamheid klinkt ook voor mij toepasselijk. 
Ik heb ondertussen wel door schade en schande steeds meer geleerd dat ik mijzelf in eerste instantie mag verzorgen voor ik op weg ga. Het is echt mijn valkuil om het andersom te doen. Maar nu sta ik steeds meer en meer in het licht en heb mijzelf lief."
Voor mij herkenbaar die valkuil, en dan ben ik vast niet de enige. Maar juist nu merk ik dat dit thema óók gaat over zorg voor jezelf. Dat ik die zorgzaamheid kies omdat het míjn behoefte is, en niet omdat anderen zorg nodig hebben. Het heeft met nabijheid te maken en ook met aandacht geven, aan mezelf en aan alles om me heen.
Een mooie vraag om jezelf te stellen vind ik bijvoorbeeld de vraag "waar heb ik nu behoefte aan?". En dan werkelijk ruimte nemen om het antwoord te horen. Dat lukt niet altijd in de waan van de dag, maar het is mooi als je dan opeens wel even die aandacht hebt.

Wat me fascineert is dat ik heb gemerkt dat het - wanneer je dat antwoord serieus neemt - rust brengt, óók als je niet in de omstandigheden bent om er gehoor aan te geven. Bijvoorbeeld als je op een drukke werkdag antwoordt "ik zou wel een dutje willen doen", terwijl daar geen gelegenheid voor is. Ik knap er dan toch van op ook al kan ik niet even gaan liggen. Wonderbaarlijk vind ik dat.